فرآیند بلع (قورت دادن ) خوراکی در دستگاه گوارش

بلع یا همان قورت دادن خوراکی دارای سه مرحله است :

بخش نخست که غذا با زبان بداخل حلق هل داده میشود و ارادی است

بخش دوم که غیر ارادی است و غذا توسط عضلات مخطط حلق بداخل مری ( سرخ نای ) فرستاده میشود .

و بطور خودبخود راههای تنفسی بسته میشود

بخش سوم که غیر ارادی است . عضلات بالایی مری مخطط است و عضلات پایینی مری صاف است .

و غذا بوسیله یک دوره انقباضات دودی ( نام دیگه اش پریستالتیسم است )

که توسط سیستم پاراسمپاتیک ( بوسیله عصب واگ ) مجاری مری را می پیماید

و در این انتقال نیروی جاذبه زمین نیز نقش دارد .

بلع توسط اعصاب بصل النخاع و پل مغزی که شامل ( عصب سه قلو ، زبانی – حلقی ، عصب واگ ) است کنترل میشود

2 تا 5 سانتیمتری انتهای مری در محل پیوست به معده ، عضله صاف و حلقوی مری مقداری ضخیمتر

شده است که اسفنکتر کاردیا نام دارد . و از پس زدن غذا از معده به مری جلوگیری میکند .

انقباض اسفنکتر کاردیا بر اثر تحریک عصب واگ رخ میدهد

اپی گلوت بافتی غضروفی است بروی حنجره که مانع رفتن غذا از مری به کانال صوتی حنجره و نای میشود

. 

نقش آنزیمهای لیپاز و آمیلاز در تجزیه مواد غذایی در دستگاه گوارش

از جمله آنزیم های دستگاه گوارش که نقش بیشتری در تجزیه مواد غذایی

برای اینکه مواد غذایی قابل جذبتر باشند آنزیمهای لیپاز و آمیلاز است

آمیلاز در دهان ، معده و لوزالمعده و روده کوچک ساخته میشود

و لیپاز در معده و لوزالمعده و روده کوچک ساخته میشود

آنزیمهایی که در لوزالمعده ساخته میشود از راه مجرای آسینوس ها ( نام دیگه اش آسینی ها )

وارد دوازده و و از دوازده وارد روده باریک میشود

آمیلاز در دهان نشاسته را به مالتوز تجزیه می کند اما در معده بر اثر اسید معده

تقریبا بی اثر میشود و تا اندازه ای نشاسته را تجزیه می کند اما بیشترین نقش تجزیه را در روده باریک

دارد و موجب تجزیه کربوهیدارت ها از جمله گلیکوژن و نشاسته ( بجز سلولز )

به دی ساکاریدها و در اندازه جزیی، تری ساکاریدها ، میباشد

و آنزیم لیپاز که در معده بر اثر اسید معده نقش گذاری خیلی کمی دارد و چربی کره را بطور جزیی تجزیه می کند

در روده باریک اثرش کامل است و  چربیهای خنثی را به گلیسرول و اسیدهای چرب تبدیل می کند

( در روده باریک اسید معده بوسیله بیکربناتی که از لوزالمعده بداخل دوازده و روده باریک وارد میشود خنثی میشود )

هضم و جذب نهایی مواد غذایی در روده باریک است و اسیدهای چرب و گلیسرول بر اثر آنزیمهای لوزالمعده و روده باریک

تبدیل به تری گلیسرید شده و تری گلیسریدها بشکل چیلومیکرون  (chylomiron ) جذب مویرگهای لنفی جدار روده باریک میشوند و

اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه که حل پذیری بیشتری در خون دارند بوسیله انتشار،  جذب مویرگهای خونی میشوند

و کربوهیدارت ها نیز  بر اثر آنزیمهای لوزالمعده و روده باریک بشکل منوساکارید در آمده و بر اثر  انتقال فعال

، جذب روده باریک شده و وارد مویرگهای خونی و لنفی میشوند . 

نام دیگه لوزالمعده ( پانکراس ) است

کانال عصب دهی معده

عصب دهی معده از شبکه مزون تریک و سیستم سمپاتیک ( عصب سیلیاک ) و 

سیستم پاراسمپاتیک ( عصب واگ ) است

گوارش مکانیکی و شیمیایی غذا در دهان

گوارش خوراکیها در دهان شامل گوارش  مکانیکی و گوارش شیمیایی میباشد
گوارش مکانیکی غذا در دهان: غذا در دهان توسط دندان ها جویده میشود . عضلات ویژه جویدن
که از شاخه حرکتی  عصب پنجم جمجمه ای عصب میگیرند و توسط هسته های تنه مغزی
کنترل میشود موجب انجام جویدن میشوند.
افزون بر این  تحریک مناطقی از هیپوتالاموس ، هسته های بادامی
و قشر مغز در نزدیکی مناطق بویایی و چشایی موجب بروز جویدن میشود.
جویدن غذا موجب نرم شدن غذا میشود تا آسان بلعیده شود و به 
آسانی توسط آنزیمهای گوارشی هضم (تجزیه ) و برای جذب توسط مخاط مجاری 

سیستم گوارش به مویرگهای خونی مجاری سیستم گوارش آماده شود .
گوارش شیمیایی  غذا در دهان توسط بزاق انجام میشود
روزانه 600 تا 1200 میلی لیتر بزاق توسط غدد بزاقی ترشح میشود

 غدد بزاقی شامل : غدد زیر زبانی ، غدد زیر فکی ( سروزی و موکوسی ) و غده پاروتید ( بناگوشی ،سروزی ) میباشد .
بزاق غذا را نرم می کند تا آسان بلعیده شود . بزاق به تشخیص مزه
غذا کمک می کند . آنزیم آمیلاز آلفا ( پتیالین ) که در بزاق است موجب تجزیه نشاسته
به مالتوز میشود . بزاق دهان را از میکروبها تمیز می کند

بخش های مختلف دستگاه گوارش

دستگاه گوارش غذا ، آب ، یون را برای بدن فراهم می کند . 

بخش های مختلف سیستم گوارش شامل : دهان ، حلق ، مری ( سرخ نای ) ، معده ،روده کوچک ( روده باریک ) ، روده بزرگ ( کولون ) ، کولون سیگموئید ، رکتوم ،مجرای مقعدی ، مقعد می باشد.

دستگاه نام دیگه اش (سیستم ) می باشد

روده باریک نام دیگه اش ( ایلئون ) می باشد

روده بزرگ نام دیگه اش ( کولون )  است .

 ابتدای روده بزرگ (سکوم ) نام دارد .