مواد سازنده سلول

همه مواد سازنده سلول رویهم پروتوپلاسم نام دارند و بطور کلی پنج ماده میباشند : آب ، الکترولیت ، لیپید ، پروتئین ، کربوهیدرات

آب فراوانترین جزء سازنده سلول است و بیشتر سلولها از 70 تا 85 درصد آب ساخته شده اند بجز سلولهای چربی که 95 درصد از تری گلیسرید ساخته شده اند . بیشتر مواد در سلول در آب محلول هستند و برخی بروی آب شناورند . واکنش های متابولیسم سلول یا بین مواد محلول و یا بین مواد شناور و یا بین غشاءها بوجود میاد

یون نام دیگه اش الکترولیت است و نام دیگه اش مواد معدنی است . یونها برای واکنش های متابولیسم کاربری دارند و برای سیستمهای کنترلی بدن و انتقال سیگنالهای عصبی در رشته های عصبی و در رشته های عضلانی ضروریند. پروتئینهای انتقال دهنده غشاء سلول انتخابی رفتار می کنند بنابراین چگالی یونهای داخل و خارج سلول تفاوت دارد . یونهای داخل سلول شامل : سدیم ، کلر ، بیکربنات – یونهای خارج سلول شامل : سدیم ، منیزیم ، فسفات میباشند .

کربوهیدراتها نقش مهمی در سلول ایفا می کنند برای فراهم نمودن انرژی سلول و بعنوان نقش ساختاری که در سلولهای گلیکوپروتئین دارند . در سلول انبارهایی بزرگ از کربوهیدراتها وجود دارد . کربوهیدرات بشکل گلوکز محلول در مایع خارج سلولی همیشه در دسترس سلول قرار دارد . یک درصد سلول کربوهیدرات است و در سلولهای عضلانی سه درصد و در سلولهای عصبی تا 6 درصد افزایش می یابد . مقدار کمی کربوهیدرات بشکل پلیمر نامحلول گلیکوژن وجود دارد که منبع انرژی فوری ذخیره بدن است تا هرگاه نیاز بود به مونومر تجزیه شده و انرژی مورد نیاز سلول را فراهم نماید .

لیپیدها : لیپید همان چربی است . لیپیدها انواع مختلفی دارند اما از این جنبه که همه در تجزیه کننده های چربی تجزیه میشوند همه به این نام خوانده میشوند . دو نوع از لیپیدها که در سلول بیشتر هستند و دو درصد سلول را تشکیل میدهند فسفولیپید و کلسترول میباشند . نوع سوم لیپید که مقدارش در سلول زیاد است تری گلیسرید است . غشاء سلول و هسته سلول و اندامک های سلول از لیپید است و بهش ویژگی نفوذناپذیری نسبت به آب و مواد محلول در آب میدهند. سلولهای چربی 95 درصد از تری گلیسرید تشکیل شده اند که منبع اصلی ذخیره انرژی بدن هستند تا هر کجای بدن نیاز بود تجزیه شده و انرژی را فراهم نمایند . 

کربوهیدراتهای غشاء سلول

کربوهیدراتهای غشاء سلول تقریبا همیشه ترکیبی هستند . بشکل گلیکولیپید و گلیکوپروتئین . بسیاری از پروتئین های انتگرال غشاء سلول بشکل گلیکوپروتئین هستند که 10 درصد غشاء را تشکیل میدهند . لیپیدهای غشاء سلول بشکل گلیکولیپید میباشند . بخش های گلیکو این مولکولهای ترکیبی بر سطح بیرونی غشاء ، آویزان است . مولکولهای ترکیبی کربوهیدراتی دیگه ای نیز در غشاء وجود دارند که پروتئوگلیکان نام دارند و بسیاری از کربوهیدرات ها به این شکل هستند در این مولکولها ، هسته یک پروتئین کوچک است و کربوهیدرات ها بهش پیوست هستند که هسته این مولکولها بشکل شل بروی غشاء پیوست است . با توجه به این توضیحات یک لایه کربوهیدراتی شل بروی غشاء سلول قرار دارد که گلیکوکالیکس نام دارد که این لایه کارهای ارزشمندی انجام میدهد : 1- برخی بخش های کربوهیدراتی وارد واکنش های دفاعی میشود . 2- گلیکوکالیکس برخی سلولها به سلولهای دیگه میچسبد بنابراین سلولها بهم پیوست میشوند 3- بسیاری از مولکولهای کربوهیدراتی دارای بار الکتریکی منفی هستند و موجب میشوند بیشتر سلولها یک لایه با بار منفی بر سطحشان باشد که هر چیز با بار منفی را دور می کند . 4- بسیاری از کربوهیدراتها بعنوان رسپتور (گیرنده ) هورمون هایی مانند انسولین رفتار می کنند و موجب فعال شدن مولکولهای پروتئینی سطح داخلی غشاء سلول میشوند که موجب فعال شدن آنزیم های زیادی میشود .

لیپیدها و کربوهیدرات های سلول

لیپیدهای سلول انواع مختلفی هستند اما از این جنبه که همه در تجزیه کننده های چربی حل میشوند به این نام خوانده میشوند . کلسترول و فسفولیپید بیشترین نوع لیپید سلول هستند که 2 درصد سلول را تشکیل میدهند  و نوع سوم که مقدارش زیاد است تری گلیسرید می باشد. لیپید مانع گذشتن آب و مواد محلول در آب از غشاء میشود . لیپید در غشاء سلول و غشاء اندامک های سلول وجود دارد و بکار میرود . سلول های چربی ( نام دیگه اش آدیپوسیت است ) 95 درصد از تری گلیسرید تشکیل میشوند و منبع اصلی ذخیره انرژی در بدن هستند که هرگاه بهشان نیاز بود تجزیه شده و انرژی مورد نیاز بدن را فراهم کنند .

کربوهیدرات ها نقش مهمی در سلول ایفا میکنند . بعنوان تامین انرژی سلول و نیز نقش ساختاری که بعنوان بخشی از مولکول های گلیکوپروتئین می باشند. در سلول انبارهای بزرگی از کربوهیدرات می باشد . یک درصد سلول کربوهیدرات است اما در سلول های عضلانی سه درصد و در سلول های کبدی تا 6 درصد افزایش می یابد .در سلول مقدار کمی کربوهیدرات بشکیل پلیمرهای نامحلول گلیکوژن است که منبع انرژی فوری بدن است تا هر جا نیاز بود فوری به مونومر تجزیه شده و انرژی را فراهم میکند .