میتوکندری نیروگاه سلول است و انرژی موردن نیاز سلول را فراهم می کند و اگه نبود تمام کارهای سلول متوقف میشد . میتوکندی در تمام بخش های سلول وجود دارد اما در جاهایی که بخش زیادی از انرژی متابولیسم ساخته میشود متمرکز هستند برای مثال در سلولهای ماهیچه های اسکلتی که باهایشان تمرین ورزش پیوسته انجام میشود برای فراهم ساختن انرژی مورد نیازشان تراکم میتوکندری ها را افزایش می یابد . تعداد میتوکندریها در نوع های مختلف سلول با توجه به کارهای ویژه ای که دارند متفاوت است و از بیشتر از 100 عدد تا چندین هزار عدد است . برای مثال در سلول های کاردیومیوسیت ( سلول قلب ) که کار زیادی انجام میدهند و انرژی زیادی استفاده می کنند بسیار بیشتر هستند نسبت به سلولهای آدیپوسیت ( سلول چربی ) که کار کمی انجام میدهند و انرژی کمی استفاده می کنند . شکل و اندازه میتوکندری ها مختلف است . برخی کروی هستند و چند صد نانومتر کلفتی دارند و برخی دراز هستند و 7 میکرومتر درازا و یک میکرومتر کلفتی دارند و برخی دیگه منشعب و شاخه شاخه هستند و شاخه هاشان رشته ای شکل است . غشاء میتوکندری دو غشاء دو لایه لیپیدی پروتئینی است شامل غشاء داخلی و غشاء بیرونی میباشد .شکن های توبولهای میتوکندری سطح گسترده ای برای متابولیسم فراهم می کند . افزون بر این حفره میتوکندری پر از ماده ای زمینه ای است که مقادیر زیادی آنزیم تویش محلول است که با همکاری آنزیمهای چسبیده به توبولها موجب اکسیداسیون مواد غذایی میشوند که آب و گار کربنیک بوجود میاد و انرژی آزاد شده تبدیل به ماده ای پر انرژی بنام ATP میشود و ATP ها از میتوکندری خارج میشوند و در سراسر سلول انتشار می یابند تا هر کجای سلول برای کارهای سلول نیاز بود انرژی خود را آزاد کنند . هرگاه سلول به ATP بیشتری نیاز داشت میتوکندری ها به روش جوانه زدن میتوکندری های دیگه را بوجود می آورند . DNA میتوکندری مشابه DNA هسته سلول است و DNA اصل اساسی برای کنترل همانندسازی سلول است و DNA میتوکندری نیز نقش مشابهی برای کنترل همانندسازی میتوکندری ایفا می کند .
لیزوزوم اندامکی وزیکولی است که پس از جدا شدن از دستگاه گلژی بوجود میاد . آنزیمهای لیزوزوم توسط شبکه رتیکولوم آندوپلاسمیک ساخته شده و سپس از راه دستگاه گلژی وارد لیزوزوم میشوند . این آنزیمها ، هیدرولیز کننده (یعنی تجزیه کننده ) هستند . و سه نوع میباشند شامل : نوکلئازها، پروتئازها ، فسفولیپازها
آنزیمهای لیزوزوم در PH= 5 که اسیدی است بهترین انجام کار را دارند . لیزوزوم یک سیستم گوارش درون سلولی بوجود می آورد که به سلول امکان تجزیه و بیرون انداختن موادی را میدهد شامل : ساختارهای سلولی آسیب دیده ، ذرات غذایی بلعیده شده توسط سلول ، موادی که نیاز نیستند مانند باکتریها
لیزوزومها در نوعهای مختلف سلول متفاوتند اما بطور کلی دارای 250 تا 750 نانومتر کُلفتی هستند و ذرات کوچکی دارند که 5 تا 8 نانومتر کُلفتی دارند . آنزیمهای لیزوزوم در وزیکولهایی قرار دارند و در هر وزیکول 40 آنزیم قرار دارد . یک آنزیم هیدرولیزکننده میتواند یک ترکیب آلی را دو یا سه بخش نماید . به این روش که یک بخش ترکیب آلی را با بخش هیدروژن مولکول آب مخلوط می کند و بخش دیگر ترکیب آلی را با بخش هیدروکسیل مولکول آب مخلوط میکند . گلیکوژن ها به گلوکز هیدرولیز میشوند . پروتئینها به اسید آمینه هیدرولیز میشوند . لیپیدها به اسیدهای چرب و گلیسرول هیدرولیز میشوند . غشاء لیزوزوم مانع این میشود که آنزیمهای لیزوزوم که در مرکز لیزوزوم نگهداری میشوند با مواد دیگه سلول تماس یابند وموجب تجزیه مواد سلول شوند اما در برخی شرایط ، غشاء لیزوزوم خراش میشود و آنزیمها نشت می کنند و موجب تجزیه مواد آلی به مواد کوچک قابل انتشار مانند گلوکز و اسید آمینه میشوند .
کربوهیدراتهای غشاء سلول تقریبا همیشه ترکیبی هستند . بشکل گلیکولیپید و گلیکوپروتئین . بسیاری از پروتئین های انتگرال غشاء سلول بشکل گلیکوپروتئین هستند که 10 درصد غشاء را تشکیل میدهند . لیپیدهای غشاء سلول بشکل گلیکولیپید میباشند . بخش های گلیکو این مولکولهای ترکیبی بر سطح بیرونی غشاء ، آویزان است . مولکولهای ترکیبی کربوهیدراتی دیگه ای نیز در غشاء وجود دارند که پروتئوگلیکان نام دارند و بسیاری از کربوهیدرات ها به این شکل هستند در این مولکولها ، هسته یک پروتئین کوچک است و کربوهیدرات ها بهش پیوست هستند که هسته این مولکولها بشکل شل بروی غشاء پیوست است . با توجه به این توضیحات یک لایه کربوهیدراتی شل بروی غشاء سلول قرار دارد که گلیکوکالیکس نام دارد که این لایه کارهای ارزشمندی انجام میدهد : 1- برخی بخش های کربوهیدراتی وارد واکنش های دفاعی میشود . 2- گلیکوکالیکس برخی سلولها به سلولهای دیگه میچسبد بنابراین سلولها بهم پیوست میشوند 3- بسیاری از مولکولهای کربوهیدراتی دارای بار الکتریکی منفی هستند و موجب میشوند بیشتر سلولها یک لایه با بار منفی بر سطحشان باشد که هر چیز با بار منفی را دور می کند . 4- بسیاری از کربوهیدراتها بعنوان رسپتور (گیرنده ) هورمون هایی مانند انسولین رفتار می کنند و موجب فعال شدن مولکولهای پروتئینی سطح داخلی غشاء سلول میشوند که موجب فعال شدن آنزیم های زیادی میشود .
لیپیدهای سلول انواع مختلفی هستند اما از این جنبه که همه در تجزیه کننده های چربی حل میشوند به این نام خوانده میشوند . کلسترول و فسفولیپید بیشترین نوع لیپید سلول هستند که 2 درصد سلول را تشکیل میدهند و نوع سوم که مقدارش زیاد است تری گلیسرید می باشد. لیپید مانع گذشتن آب و مواد محلول در آب از غشاء میشود . لیپید در غشاء سلول و غشاء اندامک های سلول وجود دارد و بکار میرود . سلول های چربی ( نام دیگه اش آدیپوسیت است ) 95 درصد از تری گلیسرید تشکیل میشوند و منبع اصلی ذخیره انرژی در بدن هستند که هرگاه بهشان نیاز بود تجزیه شده و انرژی مورد نیاز بدن را فراهم کنند .
کربوهیدرات ها نقش مهمی در سلول ایفا میکنند . بعنوان تامین انرژی سلول و نیز نقش ساختاری که بعنوان بخشی از مولکول های گلیکوپروتئین می باشند. در سلول انبارهای بزرگی از کربوهیدرات می باشد . یک درصد سلول کربوهیدرات است اما در سلول های عضلانی سه درصد و در سلول های کبدی تا 6 درصد افزایش می یابد .در سلول مقدار کمی کربوهیدرات بشکیل پلیمرهای نامحلول گلیکوژن است که منبع انرژی فوری بدن است تا هر جا نیاز بود فوری به مونومر تجزیه شده و انرژی را فراهم میکند .
هر یک از تریلیون ها سلول بدن انسان زنده است و میتواند ماهها یا سالها زنده بماند . کوچکترین جزء بدن انسان که بتواند کارهای زیستی را انجام دهد سلول خوانده میشود . گروهی از سلولها که از جنبه ساختار شبیه هم هستند بهمرا ه مایع خارج سلولی پیرامونشان بافت را تشکیل میدهند که یک یا چند کار مشخص و ویژه انجام میدهد . بافت های بدن شامل: بافت عصبی ، بافت پوششی (اپیتلیال ) ، بافت همبندی ، بافت عضلانی
گروهی از بافت ها که بطور هماهنگ یک عضو را میسازند که یک یا چند کار مشخص انجام میدهد مانند گوش ، چشم ، زبان ، معده ، کلیه ، مثانه
در بافت فرآیند تبدیل مواد غذایی به انرژی و یک یا چند کار ویژه ، توسط سلول ها انجام میشود . سلول دارای کد ژنتیکی است که مواد در سلول بر اساس کد ژنتیکی ساخته و کنترل میشوند و نیز به سلول امکان همانندسازی میدهد تا بافت رشد و نمو نماید و اگه صدمه دید دوباره تعداد سلولها به اندازه مورد نظر برسد یعنی ترمیم شود .سلول از دو بخش تشکیل شده است : هسته و سیتوپلاسم – هسته توسط غشاء هسته از سیتوپلاسم جدا شده است و سلول توسط غشاء سلول از مایعات پیرامون جدا شده است . غشاء سلول غشاء پلاسمایی خوانده میشود . همه ء مواد سازنده سلول رویهم پروتوپلاسم نام دارند . پروتوپلاسم بطور کلی از پنج ماده ساخته شده است : آب ، پروتئین ، لیپید ، کربوهیدرات ، یون