ساختار پایه ای غشاء سلول

غشاء پایه ای سلول از فسفولیپید و کلسترول و اسفینگولیپید است که فسفولیپید مهمتر و نقشگذارتر است . فسفولیپید دو بخش دارد . بخش فسفاتی که محلول در آب است و آب دوست ( هیدروفیلیک ) خوانده میشود و بخش اسید چرب که محلول در چربی است و آبگریز ( هیدروفوبیک ) خوانده میشود . بخش اسید چرب که توسط آب دور میشود به هم نزدیک میشوند و تمایل دارند بهم بچسبند و در وسط غشاء لایه ای بوجود می آید که آب و مواد محلول در آب از قبیل : یونها ، گلوکز ، اوره نمیتوانند ازش بگذرند اما مواد محلول در چربی از قبیل : الکل ، اکسیژن ، گاز کربنیک میتوانند براحتی بگذرند . اسفینگولیپیدهای غشاء سلول مقدارش کم است . اسفینگولیپید از آمینو الکل اسفینگوژن مشتق میشود . اسفینگولیپید بخش آبدوست و آب گریز دارد . سلولهای عصبی اسفینگولیپیدهای ترکیبی دارند که چند کار مهم انجام میدهند : 1- بعنوان محل های چسبیدن مولکولهای پروتئینی خارج سلولی 2 – انتقال یونها 3 – محافظت از سلول در برابر عوامل محیطی زیان آور . مولکو لهای کلسترول هسته های استروئیدیشان بسیار محلول در چربی است و در دو لایه غشاء حل میشوند . کلسترول شل بودن زیاد غشاء را کنترل میکند . کلسترول در تعیین درجه نفوذ مواد محلول در آب مایعات بدن در غشاء سلول کمک میکند.  

( منظور از غشاء پایه ای ، خود غشاء است . هنگامیکه مولکولهای پروتئین و نیز مولکولهای گلیکوپروتئین در غشاء نفوذ میکنند جزء مواد سازنده غشاء بحساب می آیند )

توضیحاتی درباره غشاء سلول

غشاء سلول بنامهایی شامل: غشاء لیپیدی ، غشاء فسفولیپیدی ، غشاء پلاسمایی خوانده میشود . افزون بر سلول ، اندامک های سلول شامل: (میتوکندری ، لیزوزوم ، شبکه رتیکولوم آندوپلاسمیک ، دستگاه گلژی) و نیز هسته سلول و وزیکولهایی که در سلول ساخته میشوند ، غشاء دارند . غشاء یک لایهء دولایه لیپیدی است که هر لایه به ضخامت یک مولکول است و نازک و کشسان میباشد و ضخامتش 7.5 تا 10 نانومتر است و تمام سلول را دربرمیگیرد و تعداد زیادی مولکولهای پروتئین بزرگ کروی شکل در نقاط مختلفش وجود دارد . غشاء سلول ساختمانی نیمه مایع دارد . غشاء تشکیل شده از : 55 درصد پروتئین ، 25 درصد فسفولیپید ، 13 درصد کلسترول ، 4 درصد سایر لیپیدها و 3 درصد کربوهیدرات . غشاء پایه ای از فسفولیپید و کلسترول و اسفینگولیپید است . از غشاء لیپیدی پایه ای ،  آب و مواد محلول در آب نمیتوانند بگذرند .  مولکولهای پروتئینی در سوراخهای بزرگتر و ژرفتر غشاء نفوذ نموده و راههایی را برای گذر مواد ایجاد میکنند . پلیمرهای کربوهیدراتی که در بیرون سلول به مولکولهای پروتئینی پیوست میشوند تا داخل غشاء مولکول های پروتئینی را دنبال می کنند و به این جهت است که در داخل غشاء ، کربوهیدرات وجود دارد .

پروتئین های سلول

پروتئین رتبه دوم مواد سازنده سلول را دارد و 10 تا 20 درصد سلول پروتئین است . پروتئین های سلول دو نوع هستند . ساختاری و کاربردی . پروتئین های کاربردی که متفاوت از پروتئین های ساختاری هستند . و از چند مولکول کروی و لوله ای ساخته میشوند . پروتئین های کاربردی آنزیم های سلول هستند و میتوانند در مایع سلول حرکت کنند . تعدادی از این آنزیم ها در غشاء سلول هستند و متابولیسم سلول را کاتالیز میکنند یعنی سرعت واکنشهای سلول را افزایش میدهند . هنگامی که سرعت ماده ای بالا رود آنزیم خوانده میشود و هنگامی که سرعت واکنش شیمیایی بالا رود میگویند واکنش کاتالیز شده است.برای مثال در واکنش های تولید انرژی در سلول که مولکولهای گلوکز تجزیه میشوند و با اکسیژن ترکیب میشوند و فراورده واکنش آب و گاز کربنیک است و این واکنش انرژی آزاد می کند که انرژی مورد نیاز سلول تامین میشود و در این واکنش تعدادی پروتئین بعنوان آنزیم کاتالیزگر هستند

نوع دوم پروتئینهای سلول نوع ساختاری هستند که بشکل رشته های دراز و نازک هستند و خود پلیمرهایی از مولکولهای پروتئینی انفرادی میباشند و میکروتوبولها را که رشته های ضخیمتر پروتئینی هستند میسازند و نیز اسکلت اندامک هایی مانند مژک ، آکسون های عصبی ، دوک های میتوزی همانندسازی سلول را میسازند . پروتئینهای ساختاری ، میکروتوبولهای رشته ای را میسازند که اجزای سیتوپلاسم و نوکلئوپلاسم را در جای خود در کنار هم سفت می کنند  پروتئینهای ساختاری در بیرون سلول بیشتر در رشته های کلاژن و الاستین بافت همبندی و بطور کمتر در تاندون ها ، رباط ها و دیواره رگ ها وجود دارند   

لیپیدها و کربوهیدرات های سلول

لیپیدهای سلول انواع مختلفی هستند اما از این جنبه که همه در تجزیه کننده های چربی حل میشوند به این نام خوانده میشوند . کلسترول و فسفولیپید بیشترین نوع لیپید سلول هستند که 2 درصد سلول را تشکیل میدهند  و نوع سوم که مقدارش زیاد است تری گلیسرید می باشد. لیپید مانع گذشتن آب و مواد محلول در آب از غشاء میشود . لیپید در غشاء سلول و غشاء اندامک های سلول وجود دارد و بکار میرود . سلول های چربی ( نام دیگه اش آدیپوسیت است ) 95 درصد از تری گلیسرید تشکیل میشوند و منبع اصلی ذخیره انرژی در بدن هستند که هرگاه بهشان نیاز بود تجزیه شده و انرژی مورد نیاز بدن را فراهم کنند .

کربوهیدرات ها نقش مهمی در سلول ایفا میکنند . بعنوان تامین انرژی سلول و نیز نقش ساختاری که بعنوان بخشی از مولکول های گلیکوپروتئین می باشند. در سلول انبارهای بزرگی از کربوهیدرات می باشد . یک درصد سلول کربوهیدرات است اما در سلول های عضلانی سه درصد و در سلول های کبدی تا 6 درصد افزایش می یابد .در سلول مقدار کمی کربوهیدرات بشکیل پلیمرهای نامحلول گلیکوژن است که منبع انرژی فوری بدن است تا هر جا نیاز بود فوری به مونومر تجزیه شده و انرژی را فراهم میکند .   

تعریف سلول ، بافت و اندام

هر یک از تریلیون ها سلول بدن انسان زنده است و میتواند ماهها یا سالها زنده بماند . کوچکترین جزء بدن انسان که بتواند کارهای زیستی را انجام دهد سلول خوانده میشود . گروهی از سلولها که از جنبه ساختار شبیه هم هستند بهمرا ه مایع خارج سلولی پیرامونشان بافت را تشکیل میدهند که یک یا چند کار مشخص و ویژه انجام میدهد . بافت های بدن شامل: بافت عصبی ، بافت پوششی (اپیتلیال ) ، بافت همبندی ، بافت عضلانی

گروهی از بافت ها که بطور هماهنگ یک عضو را میسازند که یک یا چند کار مشخص انجام میدهد مانند گوش ، چشم ، زبان ، معده ، کلیه ، مثانه

در بافت فرآیند تبدیل مواد غذایی به انرژی و یک یا چند کار ویژه ، توسط سلول ها انجام میشود . سلول دارای کد ژنتیکی است که مواد در سلول بر اساس کد ژنتیکی ساخته و کنترل میشوند و نیز به سلول امکان همانندسازی میدهد تا بافت رشد و نمو نماید و اگه صدمه دید دوباره تعداد سلولها به اندازه مورد نظر برسد یعنی ترمیم شود .سلول از دو بخش تشکیل شده است : هسته و سیتوپلاسم – هسته توسط غشاء هسته از سیتوپلاسم جدا شده است و سلول توسط غشاء سلول از مایعات پیرامون جدا شده است . غشاء سلول غشاء پلاسمایی خوانده میشود . همه ء مواد سازنده سلول رویهم پروتوپلاسم نام دارند . پروتوپلاسم بطور کلی از پنج ماده ساخته شده است : آب ، پروتئین ، لیپید ، کربوهیدرات ، یون