لیپیدها و کربوهیدرات های سلول

لیپیدهای سلول انواع مختلفی هستند اما از این جنبه که همه در تجزیه کننده های چربی حل میشوند به این نام خوانده میشوند . کلسترول و فسفولیپید بیشترین نوع لیپید سلول هستند که 2 درصد سلول را تشکیل میدهند  و نوع سوم که مقدارش زیاد است تری گلیسرید می باشد. لیپید مانع گذشتن آب و مواد محلول در آب از غشاء میشود . لیپید در غشاء سلول و غشاء اندامک های سلول وجود دارد و بکار میرود . سلول های چربی ( نام دیگه اش آدیپوسیت است ) 95 درصد از تری گلیسرید تشکیل میشوند و منبع اصلی ذخیره انرژی در بدن هستند که هرگاه بهشان نیاز بود تجزیه شده و انرژی مورد نیاز بدن را فراهم کنند .

کربوهیدرات ها نقش مهمی در سلول ایفا میکنند . بعنوان تامین انرژی سلول و نیز نقش ساختاری که بعنوان بخشی از مولکول های گلیکوپروتئین می باشند. در سلول انبارهای بزرگی از کربوهیدرات می باشد . یک درصد سلول کربوهیدرات است اما در سلول های عضلانی سه درصد و در سلول های کبدی تا 6 درصد افزایش می یابد .در سلول مقدار کمی کربوهیدرات بشکیل پلیمرهای نامحلول گلیکوژن است که منبع انرژی فوری بدن است تا هر جا نیاز بود فوری به مونومر تجزیه شده و انرژی را فراهم میکند .   

تعریف سلول ، بافت و اندام

هر یک از تریلیون ها سلول بدن انسان زنده است و میتواند ماهها یا سالها زنده بماند . کوچکترین جزء بدن انسان که بتواند کارهای زیستی را انجام دهد سلول خوانده میشود . گروهی از سلولها که از جنبه ساختار شبیه هم هستند بهمرا ه مایع خارج سلولی پیرامونشان بافت را تشکیل میدهند که یک یا چند کار مشخص و ویژه انجام میدهد . بافت های بدن شامل: بافت عصبی ، بافت پوششی (اپیتلیال ) ، بافت همبندی ، بافت عضلانی

گروهی از بافت ها که بطور هماهنگ یک عضو را میسازند که یک یا چند کار مشخص انجام میدهد مانند گوش ، چشم ، زبان ، معده ، کلیه ، مثانه

در بافت فرآیند تبدیل مواد غذایی به انرژی و یک یا چند کار ویژه ، توسط سلول ها انجام میشود . سلول دارای کد ژنتیکی است که مواد در سلول بر اساس کد ژنتیکی ساخته و کنترل میشوند و نیز به سلول امکان همانندسازی میدهد تا بافت رشد و نمو نماید و اگه صدمه دید دوباره تعداد سلولها به اندازه مورد نظر برسد یعنی ترمیم شود .سلول از دو بخش تشکیل شده است : هسته و سیتوپلاسم – هسته توسط غشاء هسته از سیتوپلاسم جدا شده است و سلول توسط غشاء سلول از مایعات پیرامون جدا شده است . غشاء سلول غشاء پلاسمایی خوانده میشود . همه ء مواد سازنده سلول رویهم پروتوپلاسم نام دارند . پروتوپلاسم بطور کلی از پنج ماده ساخته شده است : آب ، پروتئین ، لیپید ، کربوهیدرات ، یون

معنی چند واژه فیزیولوژی

هماتوکریت : درصد گلبولهای خون که گلبول های قرمز 45 درصد است و گلبول های سفید یک تا چهار درصد است .

رولو : هنگامیکه یک قطره خون را روی لام شیشه ای میگذارند ، گلبول های قرمز تمایل دارند بهم بچسبند و مانند تعدادی سکه رویهم ول بخورند که رولو خوانده میشود .

لام نئوبار: لام مخصوص شمارش گلبول های قرمز

سرعت رسوب گذاری گلبول قرمز : برای این آزمایش به خون مواد ضد انعقاد خون افزوده میشود و در یک لوله مخصوص میگذارندش و پس از یک ساعت گلبولهای قرمز در پایین و پلاسما در بالا قرار میگیرد که ژرفای پلاسما سرعت رسوب گذاری گلبول قرمز خوانده میشود . در بیماریهایی مانند سل ، کم خونی ، عفونت خون ، سرطان بدخیم سرعت رسوب گذاری گلبول قرمز بیشتر است . نام دیگه سرعت رسوب گذاری گلبول قرمز ، سرعت رسوب گلبولی است .

آسیت : تجمع مایع حفزه صفاقی

لکوپنی : کاهش تعداد گلبول های سفید موجود در گردش خون

آنمی : تولید نشدن گلبول های قرمز

لوسمی : سرطان سلولهای لنفوژن یا میلوژن

هموفیلی : نبود فاکتور انعقادی خون که موجب خونریزیهایی شدیدی میشود

سرطان : هنگامیکه سلول ها بشکل کنترل نشده و بدون موتاسیون  تقسیم سلولی انجام دهند تعداد خیلی زیادی سلول غیرطبیعی ایجاد میشود که سلول های سرطانزا خوانده میشوند . و تا 10 ماه قابل شناسایی نیست و پس از 10 ماه دورش یک سانتی متر شده است . برای درمان سرطان از رادیاسیون ( نام دیگه اش اشعه درمانی است) استفاده میشود که موجب تکمیل نشدن دوره های تقسیم میتوزی میشود که تقسیم سلولی متوقف میشود .

مرگ سلول : بر اثر یک تغییر در هسته سلول رخ میدهد و لیزوزوم هایی که در سلول هستند در مرگ سلول نقش دارند

اختلالات کروموزومی : در سلولهای پیکری سندرم داون یا مونگولیست خوانده میشود که بجای یک جفت کروموزوم 21 ، سه تا کروموزوم 21 وجود دارذ

اختلالات کروموزومی در سلول های جنسی مردان  ( کلاین فلتر) و در سلول های جنسی زنان (ترنر) خوانده میشود

نشان جنسی مردان XXY  و نشان جنسی زنان XO  میباشد .

اندوسیتوز بمعنای بداخل آوردن و اگزوسیتوز بمعنای به بیرون راندن – فاگوسیتوز و پینوسیتوز که گلبول های سفید انجام میدهند دو نوع اندوسیتوز  است. فاگوسیتوز خوردن ذرات بزرگ مانند سلول و باکتری است و پینوسیتوز که آشامیدن است یعنی خوردن ذرات کوچک محتوی مایع خارج سلولی که وارد سلول میشوند . گلبول های سفید علاوه بر میکروب ها ، ذرات یا سلولهایی را که بیگانه شناسایی کنند نیز هضم می کنند .

پلاسما و مایع لنفی و مایع میان بافتی و تامین نیاز سلول ها

نام دیگه مایع میان بافتی ( مایع بین سلولی ) است . مویرگهای خونی و مویرگهای لنفی نفوذپذیری دارند و لنف و پلاسما وارد فضای میان بافتی میشوند . اهمیت مایع میان بافتی برای سلولهایی است که در تماس مستقیم با خون نیستند و با مایع میان بافتی تامین میشوند . تعداد اندکی از سلول ها در فاصله بیش از 50 میکرون مویرگها قرار دارند و هر ماده ای طی چند ثانیه در دسترس سلولها قرار می گیرد . دو نیرو موجب میشود پلاسما از مویرگهای خونی وارد فضای میان بافتی شود : 1- نیروی هیدرواستاتیک خون که باعث فیلتراسیون میشود 2- فشار اسمزی مایع بین سلولی  - بنابراین ترکیب پلاسما و مایع میان بافتی شبیه هم است اما پروتئین های بزرگ که انتقال نمی یابند در مایع میان بافتی وجود ندارند. -  دو نیرو نیز موجب حرکت مایع میان بافتی بداخل مویرگها میشود : 1- نیروی هیدرواستایتک فضای بین سلولی  2- فشار اسمزی پلاسما   -  جریان پلاسما از مویرگهای خونی بداخل فضای میان بافتی اکسیژن و مواد مغذی و الکترولیت ها را وارد مایع خارج سلولی میکند تا سلول استفاده نماید و جریان مایع میان بافتی که وارد مویرگهای خونی میشود فراورده های متابولیسم سلولی و گاز کربنیک و مواد زائد متابولیسم سلولی را انتقال میدهد .

فرضیه استارلینگ در مورد اینکه جهت جریان در کجاها از پلاسما به مایع میان بافتی و در کجاها از مایع میان بافتی بداخل پلاسما است به اینصورتست که در انتهای شریانی که نیروی هیدرواستاتیک خون بیشتر از انتهای وریدی است فیلتراسیون زیادی بداخل فضای میان بافتی بوجود میاد – و در انتهای وریدی نسبت به انتهای شریانی فشار اسمزی پلاسما بیشتر است و حرکت زیاد مایع میان بافتی بداخل پلاسما بوجود میاد .

اهمیت مایع لنفی چه مواردی است : 1- پروتئینهای آزاد که در مایع میان بافتی هستند از راه لنف وارد گردش خون میشوند 2- پروتئین های پلاسما که در کبد ساخته میشوند از راه لنف وارد گردش خون میشوند 3 – لنفوسیت ها که توسط بافت لنفاوی ساخته میشوند و از راه لنف وارد گردش خون میشوند .

هنگامیکه لنف از بافت لنفاوی شامل غدد لنفاوی ، تیموس ، طحال ، لوزه ها میگذرد لنفوسیت ها بهش افزوده میشوند . 

انواع گروه خونی و همولیز

خون بر اساس آنتی ژنی ( نام دیگه اش اگلوتینوژن است) که روی گلبول های قرمز قرار دارد به چند گروه خونی تقسیم میشود : گروه خونی A  که دارای آنتی ژن A  و آنتی کور B ( بتا ) است – گروه خونی B که دارای آنتی ژن B  و  آنتی کور A ( آلفا ) است . گروه خونی O که آنتی ژن  ندارد اما دارای آنتی کور A و آنتی کور B  است . گروه خونی AB که دارای آنتی ژن A و آنتی ژن B است  اما آنتی کور ندارد .

اگه خون فرد خون دهنده دارای آنتی ژن A و خون فرد خون گیرنده دارای آنتی کور A و یا اینکه خون فرد خون دهنده دارای آنتی ژن B و خون فرد خون گیرنده دارای آنتی کور B باشد . خون فرد خون دهنده در خون فرد خون گیرنده همولیز میشود که واکنش انتقال خون خوانده میشود و عوارضی مانند ( تب و کهیر و رعشه و خون اداری ) بروز میدهد . و بهتر است پیش از انتقال خون ( نام دیگه اش ترانسفوزیون است ) خون فرد خون دهنده و خون فرد خون گیرنده را با هم آمیخته نمایند که ( Cross match )  نام دارد .

گروه خونی O که آنتی ژن ندارد در هیچ خونی لیز ( تجزیه ) نمیشود و گروه خونی AB که آنتی کور ندارد هیچ سرمی در پلاسمایش تجزیه نمیشود .

گروه خونی RH نیز  وجود دارد که 85 درصد افراد این گروه خونی RH+ و  15 درصد RH- هستند . این گروه خونی  باید در افرادی که نیاز پیوسته به ترانسفوزیون دارند تعیین شود.

آنتی کور نام دیگه اش ( آنتی بادی ) است